|
бўлишда ўзига хос тартиб юзага келди. Фиқҳни бобларга бўлишда ва тартиблашда турли услублар қўлланган бўлса-да, ҳукмни баён қилиш билан бирга шаръий ҳукм далилини баён қилиш, ҳукм ихтилофли бўлиб қолган пайтда далил келтириш асосини ҳам баён қилиш зарурати туғилди. Исломий кутубхоналар турли услубларда бобларга бўлинган ва баён қилинган юз минглаб фиқҳий асарлар билан тўлиб-тошди, гуллаб яшнади. Бироқ кофирлар милодий XVIII аср ўрталаридан кейин мусулмонлар юртларини босиб олишгач мусулмонларни исломий илмлар борасида алдаб, адаштиришга киришишди. Мусулмонларга фиқҳни – худди сафсатачи кимса одамларга асални «бу арининг ахлати» деб ёмон кўрсатганидек – хунук кўрсата бошлашди. Кофирлар исломий фиқҳни «қора рўйхат»га тиркашди. Мақсад ундан мусулмонларни юз ўгиртириш эди. Зеро мусулмонлар фиқҳдан юз ўгиришса Ислом ҳукмларини билишдан юз ўгиришган бўлар, натижада Аллоҳ динини билмайдиган нодон кимсаларга айланиб, жаҳолат тузоғига тушишган бўларди. Шундай ҳам бўлди. Шунинг учун ҳам мусулмонларни фиқҳни зўр бериб ўрганишга тарғиб қилиш, уни ўрганишга шавқ, қизиқиш уйғотиш учун исломий фиқҳдан намуналар тақдим қилиш зарур бўлиб қолди. Умумий алоқаларга оид – уларни бугунги кунда сиёсий ҳукмлар ёки дастурий фиқҳ деб аталмоқда – шаръий ҳукмлардан намуналар келтириш одамлар учун жуда фойдали бўлиб қолди. Шахсларнинг бир-бирлари билан бўлган алоқаларига тааллуқли – бу алоқаларни фуқаролик қонуни деб аташмоқда – шаръий ҳукмлардан намуналар келтириш, жазо чораларига тааллуқли шаръий ҳукмлардан намуналар келтириш, баййинот (исбот, ҳужжат)га тааллуқли шаръий ҳукмлардан намуналар келтириш ҳам фойдалидир. Ана шунда фиқҳ ҳақида тамоман аниқ, равшан тасаввур пайдо бўлади. Шояд шунда бу тасаввур исломий фиқҳни асосий, мўътабар фиқҳ китоблари бўйича ўқиб-ўрганишга қизиқиш уйғотса.
6-бет
Бетлар:1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247